Pojęcie i rola banków
Bank swoimi korzeniami sięga średniowiecznych włoskich handlarzy, którzy trudnili się wymianą pieniędzy. Nazwa „bank” wywodzi się ze słowa „banco”, czyli ławki lub lady, przy której handlarze pracowali pieniędzmi. Polegało to głównie na przekazywaniu pieniędzy od jednego klienta do drugiego. Taki przekaz był również możliwy do innych miejscowości. Służyło do tego zaświadczenie - banknot (weksel) na bankiera w innym mieście, który był wydawany klientom w zamian za zdeponowany pieniądz kruszcowy. [Jaworski 2004]
Wraz z biegiem lat i rozwojem gospodarki rola banków znacznie zyskała na znaczeniu i obecnie pełnią one następujące role:
1. Przejmują wiele czynności finansowych z podmiotów gospodarczych i gospodarstw domowych.
2. Pośredniczą w doprowadzeniu do wzajemnego uzgodnienia różniących się struktur podaży i popytu.
Ad. 1. Możliwa jest sytuacja krańcowa, kiedy bank przejmuje wszystkie funkcje finansowe podmiotów gospodarczych, a wtedy te nie maja już kontaktów finansowych ze swoimi klientami lub odbiorcami, lecz tylko z jednym bankiem.
Aktualnie główne dziedziny zastępowania przez bank podmiotu gospodarczego to: Prowadzenie przez banki rachunków przedsiębiorstw. Pozwala to na przechowywanie pieniędzy i minimalizowane pomyłek przy ich liczeniu. A także na transakcje bezgotówkowe np. wypłaty pensji. Banki przejmują należności od przedsiębiorstw i stawiają im do dyspozycji gotówkę (zakup weksli lub factoring). Banki udzielają kredytów oraz przyjmują od społeczeństwa depozyty i inne fundusze podlegające zwrotowi. Instytucje bankowe zajmują się także czynnościami usługowymi. Przede wszystkim w zakresie obsługi operacji papierów wartościowych.
- W imieniu swych klientów kupują oraz sprzedają na giełdzie określone akcje i obligacje.
- Zawiadamiają także właścicieli o zebraniach akcjonariuszy oraz pobierają dla nich odsetki i dywidendy.
- Zajmują się przejęciem emisji tych papierów od przedsiębiorstw oraz sprzedaż weksli i obligacji skarbowych. Doradzają podmiotom gospodarczym, które chcą dokonać lokaty. Banki mogą zarządzać ich majątkiem np. poprzez zakup papierów wartościowych. Istotne znaczenie w handlu zagranicznym.
Ad. 2. Banki pełnią ważną rolę jako instytucje transformacyjne, czyli dążą do wzajemnej zgodności struktur popytu i podaży w zakresie: Transformacji informacji: Poszukującym pieniądza i ich posiadaczom bardzo trudno jest siebie odnaleźć i doprowadzić do odpowiednich negocjacji bez pomocy pośredniczącego banku z wyszkoloną kadrą. Transformacji wielkości sumy pieniędzy: Bank pomaga w rozwiązywaniu braku zgodności między sumą zapotrzebowaną przez poszukującego pieniądza, a oferowaną przez posiadacza danej sumy pieniężnej. Istotną rolę odgrywa tu także rynek pieniężny. Transformacji terminu: Banki poprzez odpowiednie zarządzanie i obrót wkładami klientów są w stanie zaoferować każdemu to czego sobie zażyczy. „[…] Banki stwarzają podmiotom gospodarczym możliwość dokonywania wkładów pieniężnych na takie terminy, jakich te podmioty sobie życzą, a innym podmiotom dają możliwość otrzymania kredytów na dogodnych dla nich terminach.” [Jaworski 2004] Transformacji ryzyka: Podmioty gospodarcze, które dysponują niewykorzystanymi środkami chcą je nie tylko umieścić u pewnego kredytobiorcy, ale także odnieść korzyść w postaci odsetek. Dlatego przekazanie środków do banku jest najlepszym rozwiązaniem gdyż udziela on wielu kredytów i ryzyko jest znacznie niższe niż udzielenie kredytu pojedynczemu kredytobiorcy.
Faktem jest, iż działanie banków jest ściśle powiązane z występującą w gospodarce potrzebą transformacji czasowej i ryzyka między poszukującymi pieniądza i ich posiadaczami. Jest to główna cecha działalności banków handlowych.
Współczesny bank powinien zatem pełnić role płatnika, pośrednika, gwaranta, agenta i służyć jako instrument do realizowania polityki gospodarczej rządu (działanie banku centralnego).
Bank jest więc przedsiębiorstwem, które gromadzi pieniądze i inwestuje je. Zaciąga i udziela kredytów, świadczy usługi w obrocie pieniężnym, kredytowym i kapitałowym, a także prowadzi inne operacje i usługi finansowe.
Są to także instytucje transformacyjne, które w ujęciu makroekonomicznym prowadzą do wzajemnego uzgodnienia różniących się struktur podaży i popytu. [Jaworski 2004]
WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE - PAWEŁ BEDNARCZYK
